با شروع فصل زیبای پاییز بسیاری از باغدارن و افراد علاقه مند به گل و گیاه تصور می کنند که فصل کشت و زرع تمام شده است در حالی که می توان بسیاری از سبزی‌ها، گل‌ها و گیاهان زینتی را در این فصل کشت کرد . دمای خاک هنوز از تابستان گرم باقی مانده، رطوبت هوا افزایش می‌یابد و نور خورشید ملایم‌تر می‌شود؛ همه‌ی این عوامل کمک می‌کنند ریشه‌ها قبل از زمستان به‌خوبی استقرار پیدا کنند. با انتخاب درست گیاهان، می‌توان در این فصل، هم از طراوت فضای سبز لذت برد و هم باغی آماده برای بهار داشت. در ادامه با ده گیاه برتر و پربازده برای کاشت در پاییز آشنا می‌شوید.
۱. اسفناج
اسفناج یکی از سبزیجات پرطرفدار و محبوب ایرانیان است که بسیار مقاوم به سرما بوده که در هوای خنک پاییز عملکرد بالایی دارد. بذر اسفناج را می‌توان در اوایل پاییز مستقیماً در زمین یا گلدان کاشت. بستر کشت مناسب برای این گیاه باید سبک، حاصلخیز و غنی از مواد آلی باشد. برای تغذیه بهتر، افزودن ورمی‌کمپوست و کودهایی مانند نیترات کلسیم در مراحل اولیه رشد برای رشد بهتر و سلامت برگ ها توصیه می شود. اسفناج برای رشد برگ‌های سبز و شاداب به کود های نیتروژن بالا و نیاز دارد، بنابراین استفاده از محلول‌پاشی با کودهای نیتروژنه در طول رشد مفید است که می توانید از کود جت گلد ایکس گرین با نسبت بالای نیتروژن به همراه جلبک دریایی ،آمینواسید و عناصر ریز مغذی به فرم کلات شده استفاده کنید . این گیاه به آبیاری منظم ولی سبک نیاز دارد و در سایه‌ی نسبی نیز رشد خوبی دارد.
۲. جعفری
جعفری یکی از سبزی‌های معطر و مفید چند ساله است که به‌خوبی با شرایط خنک پاییز سازگار می‌شود. بذر جعفری را بهتر است در خاکی مرطوب و غنی از مواد آلی بکارید، زیرا جوانه‌زنی آن ممکن است تا سه هفته طول بکشد. برای بهبود رشد برگ‌ها و سلامت آن ها، می‌توان از کود سه بیست (20-20-20) استفاده کرد. جعفری به نور ملایم نیاز دارد و در صورت کاشت در گلدان، باید در مکانی روشن ولی بدون نور مستقیم خورشید قرار گیرد. آبیاری باید منظم باشد، زیرا خشکی خاک موجب زرد شدن برگ‌ها می‌شود. برداشت برگ‌ها به‌صورت تدریجی باعث تحریک رشد مجدد می‌شود.
۳. کلم بروکلی
بروکلی از جمله گیاهان مقاوم به سرما است که در هوای خنک پاییز طعم بسیار بهتری پیدا می‌کند. این گیاه را می‌توان از اواخر تابستان یا اوایل پاییز به زمین منتقل کرد تا قبل از سرمای زمستان، بوته‌ها استقرار یابند. خاک مناسب برای بروکلی باید غنی از مواد آلی و دارای زهکش مناسب باشد. کاربرد کود های پتاس بالا مانند کود کامل 30-5-15 کمبی فست به تشکیل گل‌های متراکم و خوش‌کیفیت کمک می‌کند. همچنین برای پیشگیری از کمبود عناصر ریزمغذی می‌توان از محلول‌پاشی با کود میکرو یا ریز مغذی با طیف گسترده ای از عناصر ریز مغذی و چند عنصری مانندکود ریز مغذی میکرو زایز استفاده کرد. آبیاری منظم و حذف علف‌های هرز نیز برای رشد بهتر اهمیت زیادی دارد.
۴. تربچه
تربچه از سبزیجاتی است که رشد بسیار سریعی دارد و می‌توان آن را در اوایل پاییز کاشت و تنها بعد از سه تا چهار هفته برداشت کرد. خاک مناسب تربچه باید سبک، نرم و سرشار از مواد آلی باشد تا ریشه‌ها به‌راحتی گسترش یابند. این گیاه به نور کافی نیاز دارد و در مکان‌های آفتاب‌گیر بهتر رشد می‌کند. از نظر تغذیه‌ای، تربچه به کود هایی با درصد بالای نیتروژن و پتاسیم نیاز دارد و افزودن مقدار کمی کود دامی پوسیده قبل از کاشت نتیجه‌ی مطلوبی می‌دهد. برای جلوگیری از ترک خوردن ریشه‌ها، آبیاری باید یکنواخت و بدون وقفه همراه با کود آمینواسید انجام شود.
۵. گل داوودی
گل داوودی یکی از نمادهای زیبای پاییز است که گل‌های پرپَر و رنگارنگش جلوه‌ای خاص به باغ یا تراس می‌دهد. این گل را می‌توان در اواخر تابستان یا اوایل پاییز کاشت تا قبل از سرمای شدید ریشه بگیرد. خاک مناسب برای داوودی باید حاصلخیز و نسبتاً سبک باشد و از نظر تغذیه‌ای، ترکیب کود دامی پوسیده با کود فسفر بالا به گلدهی بیشتر کمک می‌کند. داوودی به نور مستقیم خورشید علاقه‌مند است و باید در جایی کاشته شود که روزانه حداقل ۶ ساعت نور دریافت کند. آبیاری باید منظم ولی بدون غرقاب شدن خاک باشد تا ریشه‌ها پوسیده نشوند.
۶. سیر
سیر از جمله گیاهانی است که کاشت آن در پاییز باعث افزایش کیفیت و اندازه‌ی حبه‌ها در بهار می‌شود. برای کاشت، حبه‌های سالم و درشت را در خاکی سبک و نیمه‌مرطوب با عمق حدود ۵ سانتی‌متر قرار دهید. بهترین خاک برای سیر خاکی است که pH بین ۶ تا ۷ داشته باشد. استفاده از کود پتاس بالا و فسفر بالا در زمان کاشت باعث تقویت ریشه و تشکیل بهتر پیاز می‌شود. سیر به آبیاری زیاد نیاز ندارد و فقط در زمان خشک بودن خاک باید آبیاری صورت گیرد. در طول زمستان، حبه‌ها در خاک می‌مانند و در بهار جوانه‌زنی می‌کنند.
۷. گل بنفشه
گل بنفشه یکی از زیباترین گل‌های مقاوم به سرماست که می‌توان آن را در پاییز کاشت و از رنگ‌های متنوعش تا بهار لذت و حتی بعد از آن برد. در پاییز بذر گل بنفشه الوان و تک رنگ یا نشای بنفشه را در خاکی با زهکش خوب و غنی از مواد آلی بکارید. این گل به آفتاب ملایم و هوای خنک علاقه دارد. از نظر تغذیه‌ای، استفاده از کود فسفر بالایی مانند کود ۱۰ ۵۲ ۱۰ به تقویت ریشه و گلدهی بیشتر کمک می‌کند. گل بنفشه باید همیشه در خاکی مرطوب ولی نه خیس نگهداری شود. حذف گل‌های پژمرده باعث تداوم گلدهی آن می‌شود.
۸. چغندر
چغندر یکی از سبزیجات ریشه‌ای محبوب پاییز و زمستان است که در پاییز بهترین عملکرد را دارد. این گیاه در هوای خنک رشد مطلوبی دارد و در دمای بین ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد بهترین کیفیت را نشان می‌دهد. برای کاشت بذر چغندر لبو از خاکی نرم، عمیق و دارای مواد آلی زیاد استفاده کنید. افزودن کود پتاس بالا به بهبود طعم و رنگ ریشه‌ها کمک می‌کند. آبیاری باید به‌صورت منظم انجام شود تا از چوبی شدن ریشه‌ها جلوگیری شود. برگ‌های جوان چغندر نیز سرشار از آهن و ویتامین هستند و می‌توان آن‌ها را به‌صورت خوراکی استفاده کرد.
۹. پیازچه
پیازچه از گیاهانی است که رشد سریعی دارد و در هوای خنک پاییز عملکرد خوبی نشان می‌دهد. این گیاه را می‌توان از طریق بذرپیازچه یا پیاز کوچک کاشت. خاک مناسب باید سبک و غنی از مواد آلی باشد. پیازچه برای رشد مناسب به نیتروژن و گوگرد نیاز دارد، بنابراین می‌توان از کود سولفات آمونیوم یا کود مرغی پوسیده استفاده کرد. این گیاه به نور مستقیم خورشید نیاز دارد و آبیاری باید طوری انجام شود که خاک همیشه مرطوب ولی بدون باتلاقی بماند. برداشت تدریجی برگ‌ها باعث رشد مجدد گیاه می‌شود.
۱۰. گل نرگس
نرگس یکی از گل‌های پیازی است که در پاییز کاشته می‌شود و در اواخر زمستان یا اوایل بهار گل می‌دهد. برای کاشت، پیازها را در عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری خاک بکارید و روی آن‌ها خاک نرم بریزید. این گل به نور ملایم و خاکی با زهکش خوب نیاز دارد. از نظر تغذیه‌ای، افزودن کود فسفر بالا و پتاس بالا در زمان کاشت به رشد پیاز و گلدهی بهتر کمک می‌کند. آبیاری باید پس از کاشت انجام شود و تا زمان سبز شدن گیاه، خاک کمی مرطوب نگه داشته شود. گل نرگس علاوه بر زیبایی، بوی دل‌انگیزی نیز دارد و یکی از محبوب‌ترین گل‌های زمستانی است.
نتیجه‌گیری
کاشت گیاهان در فصل پاییز نه‌تنها امکان‌پذیر است، بلکه از بسیاری جهات سودمندتر از کاشت در بهار محسوب می‌شود. ریشه‌ها فرصت دارند در خاک گرم و مرطوب رشد کنند، نیاز به آبیاری کمتر است و گیاهان در بهار با قدرت بیشتری رشد خواهند کرد. انتخاب گیاهان مقاوم به سرما مانند اسفناج، سیر، گل داوودی و نرگس می‌تواند فضای باغ یا گلدان‌های شما را در پاییز و زمستان سرسبز و زنده نگه دارد. اگر به‌دنبال شروعی تازه در دنیای باغبانی هستید، پاییز بهترین زمان برای کاشت و برنامه‌ریزی برای فصلی پر از رنگ، طراوت و برداشت‌های خوش‌طعم است.
